ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΟΣ ΑΣΕΠ –ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΞΩΤΕΡΙΚΩΝ
ΜΑΘΗΜΑ ΔΗΜΟΣΙΟ-Ευρωπαϊκό Δίκαιο
Θέμα: Το πρωτογενές και το δευτερογενές δίκαιο της Ε.Ε.
Το κοινοτικό δίκαιο αυτό το διακρίνουμε στο πρωτογενές και στο δευτερογενές ή παράγωγο. Στο πρώτο περιλαμβάνονται οι συνθήκες με τις οποίες ιδρύθηκαν οι τρεις Ευρωπαϊκές Κοινότητες, Κοινότητα άνθρακα και Χάλυβα, Ατομικής Ενέργειας και Ευρωπαϊκή Οικονομική Κοινότητα (ΣΕΚΑΧ, ΣΕΚΑΕ και ΣΕΟΚ), και όλες οι συνθήκες οι οποίες τις αναθεώρησαν και τις τροποποίησαν (πχ. Ενιαία Ευρωπαϊκή Πράξη, Συνθήκη του Μάαστριχτ, Συνθήκη του Άμστερνταμ), όπως επίσης και όλες τις συνθήκες προσχώρησης των κρατών μελών της ΕΕ, (πχ. συνθήκη προσχώρησης της Ελλάδας το 1981). Στο δευτερογενές ή παράγωγο κοινοτικό δίκαιο εντάσσονται οι πράξεις εκείνες που παράγονται από τα κοινοτικά όργανα, το Συμβούλιο των Υπουργών και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, βάσει των αρμοδιοτήτων που προβλέπονται στο πρωτογενές δίκαιο. Θα μπορούσαμε μάλιστα να παρομοιάσουμε την σχέση μεταξύ παράγωγου ή δευτερογενούς και πρωτογενούς δικαίου, με την σχέση μεταξύ Συντάγματος και κοινού νόμου. Στο παράγωγο δίκαιο περιλαμβάνονται:
α) Ο Κανονισμός, ο οποίος αποτελεί και την σημαντικότερη πηγή δικαίου στο πλαίσιο της ΕΕ. Χαρακτηρίζεται από τη γενική του ισχύ (έχει γενικό και αφηρημένο χαρακτήρα και δεσμεύει το σύνολο των κρατών μελών της ΕΕ), την καθολική του δεσμευτικότητα (οι κανόνες δικαίου που θέτει εφαρμόζονται υποχρεωτικά και στο σύνολό τους) και την άμεση ισχύ του (ισχύει στα κράτη μέλη της ΕΕ χωρίς την ανάγκη παρέμβασης της εθνικής έννομης τάξης). Ο Κανονισμός έχει μετονομαστεί σε ευρωπαϊκό νόμο.
β) Η Οδηγία, η οποία δεσμεύει το κράτος μέλος στο οποίο απευθύνεται όσον αφορά το επιδιωκόμενο αποτέλεσμα, αλλά αφήνει την επιλογή της δικαιϊκής μορφής που θα λάβει στην αρμοδιότητα των εθνικών αρχών. Η Οδηγία χαρακτηρίζεται από την μερική της ισχύ (μπορεί να ισχύσει σε όλα αλλά και σε μερικά μόνο κράτη μέλη της ΕΕ) και στην μερική της δεσμευτικότητα (η δεσμευτικότητα της Οδηγία; περιορίζεται μόνον στον καθορισμό του επιδιωκόμενου αποτελέσματος και της προθεσμία επίτευξής του, αφήνει όμως στις αρχές των επιμέρους κρατών μελών να επιλέξουν τον τρόπο, τα μέσα και την δικαϊική μορφή που θα θεωρήσουν πρόσφορα για την επίτευξη του). Η Οδηγία έχει μετονομαστεί σε ευρωπαϊκό νόμο πλαίσιο.
γ) Η Απόφαση, η οποία είναι δεσμευτική ως προς όλα της τα μέρη για τους αποδέκτες που ορίζει. Οι αποφάσεις είναι ειδικές πράξεις με συγκεκριμένο περιεχόμενο και μπορούν να απευθύνονται και σε συγκεκριμένα κράτη- μέλη και σε ιδιώτες. Η Απόφαση έχει μετονομαστεί σε ευρωπαϊκή απόφαση.
Μολονότι από πλευράς εθνικού δικαίου σύμφωνα με το άρθρο 28 § 1 το κοινοτικό δίκαιο θεωρείται μεν ότι υπερισχύει του κοινού νόμου, όχι όμως και του γραπτού και τυπικού Συντάγματος, από την πλευρά του κοινοτικού δικαίου υποστηρίζεται το αντίθετο, δηλαδή ότι το κοινοτικό δίκαιο υπερισχύει του συνόλου των κανόνων του εθνικού δικαίου, ακόμη και των εθνικών Συνταγμάτων. Την θέση αυτή την έχει διατυπώσει την Δικαστήριο των Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) στην περίφημη απόφαση Costa/ENEL, ότι η υπεροχή του κοινοτικού δικαίου, βασίζεται στην αυτονομία της κοινοτικής έννομης τάξης την οποία δημιούργησαν τα κράτη μέλη μέσα από την σταδιακή παραχώρηση των κυριαρχικών τους δικαιωμάτων. Την παραχώρησή αυτή θα την αναιρούσαν στην πράξη τα κράτη μέλη, αν γίνονταν δεκτή η υπεροχή των εθνικών Συνταγμάτων έναντι του κοινοτικού δικαίου.
Ερωτήσεις πολλαπλής επιλογής:
1. Ποιο από τα παρακάτω δεν ανήκει στο πρωτογενές δίκαιο της ΕΕ;
α. Οι συνθήκες προσχώρησης των κρατών-μελών
β. Η Συνθήκη του Άμστερνταμ
γ. Ο Κανονισμός
δ. Η Συνθήκη του Μάαστριχτ
2. Άμεση δεσμευτική ισχύ διαθέτει:
α. Η Απόφαση
β. Η σύσταση
γ. Η Οδηγία
δ. Ο Κανονισμός
3. Καθολική προς όλα τα κράτη ισχύ μπορεί να διαθέτει;
α. H Οδηγία
β. Ο Κανονισμός
γ. Η Σύσταση
δ. Η απόφαση
4. Ποια είναι η σύγχρονη ονομασία του Κανονισμού;
α. Ευρωπαϊκός Κανονισμός
β. Ευρωπαϊκός νόμος πλαίσιο
γ. Ευρωπαϊκός νόμος
δ. Ευρωπαϊκή απόφαση
5. Σε ποια απόφασή του το ΔΕΚ έχει αναγνωρίσει την υπεροχή του κοινοτικού δικαίου έναντι των εθνικών Συνταγμάτων;
α. Costa/ENEL
β. COSTA/ΕREL
γ. LEBACH
δ. LUTH/URTEIL
6. Παράγωγο ονομάζεται το δευτερογενές δίκαιο της ΕΕ;
α. Διότι είναι κατώτερο ιεραρχικά από το πρωτογενές
β. Διότι υιοθετείται από τα όργανα της ΕΕ
γ. Διότι παράγεται από το ΔΕΚ
δ. Διότι είναι κατώτερο από το εθνικό δίκαιο
Απαντήσεις: 1γ, 2δ, 3β, 4β, 5α, 6β.
Χριστίνα Ακριβοπούλου
Δ.Ν. Δικηγόρος
Βλ. Της ίδιας, Δημόσιο Δίκαιο, Εκδόσεις «Πανεπιστημιακών Φροντιστηρίων Δ. Μπόνια», Αθήνα 2007, σελ. 53-55.
Σχολιάστε